دیدبان روسیه: امروز، یکم ژوئن در تقویم جهانی با عنوان روز جهانی حمایت از کودکان نام‌گذاری شده است، روزی که به نظر می‌رسد یکی از مهمترین کارویژه‌هایش این است که به انسان‌ها تاکید کند که کودکان نیز همانند بزرگسالان از تمام حقوق اساسی بشری برخوردار هستند. کودکان تقریبا ۲۰ تا ۲۵ درصد جمعیت هر کشوری را تشکیل می‌دهند و در کشورهای مختلف در معرض خطرات و تهدیدات مختلفی نیز قرار گرفته‌اند. تحقیقات پژوهشگران نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته، کودکان در معرض اعتیاد به تلویزیون و بازی‌های رایانه هستند؛ و یا در آفریقا و جوامع سنتی در معرض گرسنگی، ایدز، بی‌سوادی، کودک‌همسری و جنگ قرار دارند. در این میان، دولت‌مردان هر کشوری از ظن سیاست‌گذاری‌های خویش، به نوعی نگران کودکان است؛ به عنوان مثال گفته می‌شود که در ژاپن یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها، نابودی روش‌های سنتی تربیتی و نفوذ عادت‌های غربی است.
در روسیه بیش از ۲۶ میلیون کودک خردسال وجود دارد که میان دهه‌ی گذشته، از یک سو رشد جمعیت آنها با کاهش یک میلیون نفری سالانه مواجه بوده و از سوی دیگر با رشد سالانه چهار تا شش هزار نفری کودکان بدون سرپرست روبرو می‌باشد که در مجموع رقم آن به حدود ۷۱۴ هزار نفر رسیده است.
در این کشور کودکان می‌توانند از شش سالگی خریدهای کوچکی انجام دهند و به عبارت عامیانه پول توی جیبی خود را برای خریدهای کوچک روزمره خرج کنند؛ از ۱۴ سالگی می‌توانند حساب بانکی باز کنند و از ۱۶ سالگی به سر کار بروند و همچون اغلب کشورهای جهان در ۱۸ سالگی حق رای پیدا می‌کنند و یا می توانند گواهینامه رانندگی بگیرند. همچنین کودکان تا قبل از رسیدن به چهارده سالگی نمی‌توانند در صورتی که از اسم خود خوششان نمی‌آید، آن را تغییر دهند، مگر آنکه اجازه‌ی کتبی والدین به همراه را داشته باشند.
فرزندان در روسیه نیز همچون دیگر کشورها تا رسیدن به سن قانونی با والدین خود زندگی می‌کنند و در مواقعی که آنها از هم طلاق گرفته‌اند، در صورتی که مادر از صلاحیت برخوردار باشد، در اغلب مواقع اولویت مادر است و حضانت به او واگذار می‌شود.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید در روسیه کودکان در سن چهارده سالگی شناسنامه (پاسپورت داخلی) دریافت می‌کنند، البته پیشتر اگر قصد سفر به کشور دیگری داشته باشند، می‌توانند پاسورت بین‌الملل دریافت کنند. کودکان میان سنین ۱۴ تا ۱۸ سالگی تنها در شرایطی خاص می‌توانند ازدواج کنند که البته مشروط به دو شرط نیز می‌باشد: اولا سن زوج هر دو بین ۱۴ تا ۱۸ باشد و همچنین اجازه والدین را داشته باشند؛ علت اینکه سن دختر و پسر برای ازدواج در این مقطع زمان باید در این بازه‌ی سنی مشخص باشد این است که خرد طرفین با یکدیگر برابر باشد و مجالی برای سوء استفاده برای دیگری باقی نگذارد. اگر چه در مجموع عموما اقبالی با ازدواج در دوره سنی در جامعه و فرهنگ روسیه وجود ندارد و بسیار به ندرت ازدواج در این سن تحقق می‌یابد.
به طور میانگین سن ازدواج در روسیه ۲۵ سالگی است و آمار نشان می‌دهد که معمولا در سن ۲۶ سالگی نخستین فرزند آنها متولد می‌شود و میان سنین ۳۰-۳۱ سالگی صاحب فرزند دوم می‌شوند. ۵۱٪ زوج‌های روسی دارای یک فرزند هستند؛ ۳۹٪ دو فرزند و ۹.۸٪ سه فرزند و یا بیشتر.
نوزادان پس از تولد در روسیه، بیمه‌ی سلامت می‌شوند و می‌توانند به طور رایگان تحت معاینه پزشکی قرار بگیرند، واکسینه شوند، پزشک مراجعه کنند و از سیستم درمان رایگان بهره‌مند شوند. از سوی دیگر آموزش رایگان از سوی سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها ارائه می‌شود و والدین می‌توانند از سیستم آموزش و پرورش رایگان برای فرزندان خود از مهدکودک تا مدارس و دانشگاه آنها بهره‌مند شوند؛ البته والدین باید هزینه‌‌ی امکانات جانبی همچون وعده‌های غذایی در مهدکودک و مدارس را بپردازند و تنها شهریه رایگان است.
روسیه‌ی پوتین طی سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به افزایش نرخ تولد در این کشور دارد، از همین رو رئیس‌‌جمهور سیاست‌های تشویقی ویژه‌ای را در نظر گرفته است که به عنوان مثال برای فرزندان اول ۴۶۶ هزار روبل (نقدی)، فرزند دوم ۱۵۰ هزار روبل (نقدی) و برای فرزند سوم ۴۵۰ هزار روبل (کمک هزینه خرید منزل) پرداخت می‌شود.
از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که اکنون افرادی تشکیل خانواده می‌دهند که در دهه‌ی نود میلادی متولد شده‌اند، یعنی دورانی که نرخ زاد و ولد ۱.۱۶ بوده است؛ شرایطی بدتر از دوران جنگ جهانی دوم (۱.۳) که به موجب آن خانواده‌هایی که دو فرزند داشته باشند، بسیار نادر بودند. از همین رو دولت همچنین از ایجاد هفتاد و هفت هزار مهدکودک و مرکز مشاوره برای کودکان خبر داد و از خانواده‌ها خواسته است تا همه‌ی تلاش خود را برای جبران این شکاف جمعیتی انجام دهند.
در روسیه یکم ژوئن که همزمان با آغاز تعطیلات تابستانی است، همه ساله توسط صندوق حمایت از کودکان روسیه جشن گرفته می‌شود که مهمان آن کودکان یتیم، معلول و کودکان خانواده‌های کم‌درآمد و خانواده‌های بزرگ هستند؛ همچنین رئيس‌جمهور در این روز میزبان خانواده‌های پرجمعیت در کرملین است و از آنها تقدیر می‌کند.
نویسنده: احمد وخشیته، دانشیار دانشگاه ملی اوراسیا
منبع: ستون «در حوالی میدان سرخ»، روزنامه شرق
آخرین اخبار و رویدادهای روسیه را در سایت دیدبان روسیه بخوانید!
